Hemoroid Neden Olur? — IDEA Tıp: Tıbbi Bilgiler ve İpuçları Sunan Sağlık Sitesi
Hemoroid yastıkçıkları damarlardan ve kaslardan oluşan yapılardır. Bu yapılar sağlıklı her insanda bulunur. Hemoroid yastıkçıkları dışkılama esnasında kan ile dolarak dışkılamayı kolaylaştırır. Ancak bu yastıkçıklarda meydana gelen kayma, genişleme ve sarkma gibi fizyolojik bozulmalar hemoroid hastalığının oluşmasına neden olur.
Hemoroid hastalığının ilk evrelerde şikayete neden olmaması ve bazı hastaların utanma duygusu nedeni ile sağlık kuruluşlarına başvurmaması sorunun görülme sıklığı hakkında net bilgiler elde edilememesine neden olmaktadır. Ancak yapılan bazı çalışmalar hemoroidin görülme sıklığı hakkında fikir vermektedir.
Amerika Birleşik Devletinde yapılan bir araştırmada he yıl 4 milyon kişinin hemoroid şikayeti ile sağlık kuruluşlarına başvurduğu ve toplumun %75inin hayatının bir döneminde hemoroid şikayeti yaşadığını tespit etmiştir.
Fontem, R. F., & Bhimji, S. S. (2019). Internal Hemorrhoid. In StatPearls [Internet]. StatPearls Publishing.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK537182/
Bu yazımızda hemoroid yastıkçıklarından, yastıkçıkların neden hemoroid hastalığına dönüştüğünden ayrıntılı olarak bahsedilecektir.
Hemoroid Nedir?
Hemoroid yastıkçıkları bağ doku kümeleri, çizgisiz kas lifleri ve damarlardan oluşan yastıkçılardır. Anal kanal içerisinde 3 ana yastık bulunmaktadır. Bunlar sol kolon, sağ ön ve sağ arka pozisyonlarda kümeleridir. (1)
(1)Sun, Z., & Migaly, J. (2016). Review of hemorrhoid disease: presentation and management. Clinics in colon and rectal surgery, 29(01), 022–029. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4755769/
Bu yastıkçıklar dışkılama esnasında kan ile dolarak anal kanalın deformasyona uğramasını engeller ve dışkılamayı olaylaştırır. Bu yastıkçıkların hasar görmesi ve anatomisinin bozulması sonucunda görevinin yerine getirememesi hemoroid hastalığının oluşmasına neden olmaktadır.
Hemoroid Neden Olur?
Hemoroid hastalığının sebebi hemoroid yastıkçıklarını tutan bağlarda ortaya çıkan kayma, genişleme, sarkma gibi deformasyonlardır. Dışkılama esnasında aşırı ıkınma yastıkçıklara basınç uygulanmasına neden olmaktadır. Uygulanan basınç yastıkçıklardaki bağların zarar görmesine (kaymasına, genişlemesine ve sarkmasına) neden olarak hemoroid hastalığının oluşmasına sebep olmaktadır.(2)
(2) GUNGOR, B., & DEMIRER, O. D. S. Hemoroidlerde tan tedavi. http://guncel.tgv.org.tr/journal/54/pdf/100281.pdf
Damar ve kaslardan oluşan bu yastıkçıklar dışkılama esnasında kan ile dolarak dışkılamaya yardımcı olur. Ancak bağların zedelenmesi bu yapıların dışkılama esnasında kanamaya neden olmaktadır.
Hemoroid hastalığının ilk ve en sık karşılşılan belirtisi makatta kanama şikayetidir.
Hemoroid Oluşumunu Tetikleyen Durumlar Nelerdir?
Kabızlık, aşırı ıkınma, gebelik, normal doğum, aşırı kilolu olmak, ağır kaldırmak, yaşlılık ve genetik faktörler makat bölgesine baskı uygulayarak hemoroid yastıklarının zarar görmesine neden olmaktadır.
Kabızlık ve Fazla Ikınma
Hemoroid hastalığının oluşmasında ki en önemli etken kabızlığa bağlı olarak ortaya çıkan aşırı ıkınmadır.
Tıbbi olarak haftada 3 kereden az ve zorlu dışkılamalar kabızlık olarak kabul edilmektedir. Bağırsaklarda bekleyen dışkı zamanla suyu çekilerek sertleşir. Bu durum dışkının makattan geçişini zorlaştırır ve ıkınmaya neden olur.
Aşırı ıkınma makat bölgesine baskı uygulayarak hemoroid yastıkçıklarının genişlemesine ve sarkmasına neden olur. Özellikle kronik kabızlık durumunda sürekli olarak ıkınılması hemoroid oluşma riskini yükseltmektedir.
Kabızlık yalnızca hemoroid değil anal fissür (makat çatlağı), perianal apse gibi makat hastalıklarına da neden olabilmektedir.
Gebelik ve Normal Doğum
Yapılan çalışmala hamilelik döneminde kadınlarda hemoroid sorununun daha sık ortaya çıktığını tespit etmiştir.
Hamile kadınlar arasında hemoroid sıklığının araştırıldığı bir çalışmada genel olarak hamilelerin %25–35inde hemoroid sorunu olduğu tespit edilmiştir. Hamileliğin son 3 ayında ise bu oranın %85e kadar yükseldiği tespit edilmiştir. Çalışmanın tamanının yayınladığı makaleye buradan ulaşabilirsiniz.
Staroselsky, A., Nava-Ocampo, A. A., Vohra, S., & Koren, G. (2008). Hemorrhoids in pregnancy. Canadian Family Physician, 54(2), 189–190. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2278306/
Gebelik döneminde annenin vücudundaki kan miktarının artması ve bebeğin büyümesi makat bölgesine uygulanan baskıyı arttırmaktadır. Bu nedenle hemoroidler en sık hamileliğin son 3 aylık döneminde yani bebeğin iyice büyüdüğü dönemde görülmektedir.
Gebelik döneminde bağırsak hareketlerinin yavaşlamasına bağlı olarak ortaya çıkan kabızlıklarda hemoroid oluşması riskini arttırmaktadır.
Ek olarak normal doğum esnasında bebeğin çıkışını sağlayacak düzeyde ıkınılması da makat bölgesinde şiddetli baskıya neden olarak hastalığın oluşmasına uygun zemin hazırlamaktadır.
Aşırı Kilolu Olmak
Aşırı kilolu olmak hayatın her alanında özellikle sağlık alanında pek çok olumsuzluğa davetiye çıkarmaktadır. Aşırı kilonun neden olduğu hastalıklar arasında makat hastalıkları da yer almaktadır.
İdeal kilo oranı vücut kitle indeksine göre hesaplanmaktadır. Kişinin vücut kitle indeksi değerlerinin yetişkin bir birey için 18–24 arasında olması ideal olarak kabul edilmektedir.
Rastegele seçilen 976 katılımcı arasında yapılan bir araştırmada katılımcılardan 380 tanesinin farklı derecelerde hemoroidleri olduğu tespit edilmiştir. Araştırma sonucunda vücut kitle indeksi ideal oranların üzerinde olanlarda hemoroid görülme riskinin 3,5 kat daha fazla olduğu tespit edilmiştir.
Riss, S., Weiser, F. A., Schwameis, K., Riss, T., Mittlböck, M., Steiner, G., & Stift, A. (2012). The prevalence of hemorrhoids in adults. International journal of colorectal disease, 27(2), 215–220.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21932016
Ağır Kaldırmak
Ağırlık kaldırmakda gebelik ve aşırı kilolu olmak gibi makat bölgesine uygulanan basıncı arttırmaktadır. Özellikle düzenli olarak ağırlık kadırılması hemoroid sorununun oluşmasına uygun zemin hazırlamaktadır.
Sürekli olarak ağırlık kaldıranlarda makata sürekli basınç uygulanır ve yastıkçıklar genişleyerek makat dışına sarkabilir.
Hemoroid hastalığı ile alakalı yapılan çalışmaların neredeyse tamamında ileri yaşlarda sorunun görülme riskinin arttığı sonucuna ulaşılmıştır. Yaşın ilerlemesi ile birlikte dokular zayıflayarak sorunun oluşmasına uygun zemin hazırlamaktadır.
Amerika’da 10 milyon hasta ile yapılan bir çalışmada hemoroid hastalığının nüfusun genelinde görülme riskinin %4.4 olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca sorunun en sık 45–65 yaş arası bireylerde görüldüğü, 20 yaşından önce hemoroid sorununa nadiren rastlandığı tespit edilmiştir.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3342598/#!po=63.5135
Genetik Faktörler
Yapılan bazı çalışmalarda genetikle hemoroid oluşumu ilişkilendirilmiştir. Bazı çalışmalarda ise hemoroid ve genetik faktörler arasında anlamlı bir ilişki tespit edilememiştir.
İnflamatuvar Barsak Hastalıkları
Crohn hastalığı ve ülseratif kolit hastalığı belirtileri birbirine oldukça benzeyen bağırsak hastalıklarıdır. Hastalıklar hakkında detaylı bilgi almak için buraya tıklayabilirsiniz.
İnflamatuvar bağırsak hastalıkları olan crhon ve ülseratif kolit hastalarında hemoroid görülme riski daha fazladır. Anca genel olarak bağırsak hastalıklarından kaynaklanan hemoroid görülme oranları daha azdır.
Originally published at https://www.ideatip.com.tr.
