Bağışıklık Sisteminizi Güçlendirmenin ve Hastalıklarla Savaşmanın Yolları

Sevde KAPU
Türkçe Yayın
Published in
6 min readApr 19, 2020

--

Bağışıklık sisteminizi nasıl güçlendirirsiniz?Bağışıklık sistemi genel olarak insanları mikroorganizmalara karşı savunmada başarılıdır. Ancak bazı durumlarda bağışıklık sistemi de başarısızlığa uğrayabilir. Bağışıklık sisteminin başarısız olması mikropların vücuda bulaşması ve hastalık oluşturması anlamına gelmektedir. Peki bu süreçte bağışıklık sistemine müdahale etmek ve güçlendirmek mümkün müdür? Beslenme alışkanlıkları değiştirilerek bağışıklık sisteminde ne gibi değişimler olur? Vitamin ve bitkisel takviyelerin bağışıklık sistemine etkisi nedir? Beslenme ve vitaminler haricinde bağışıklık güçlendirmek için hayat tarzında ne gibi değişiklikler yapılabilir?

Bağışıklık Sisteminizi Güçlendirmek İçin Ne Yapabilirsiniz?

Bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi fikri kulağa oldukça cazip gelse de bu bahsedildiği kadar kolay değildir. Bunun nedeni ile bağışıklığın tek başına bir varlık değil bir sistem olmasıdır. Bağışıklığın iyi bir şekilde işlemesi için denge ve uyum gerekmektedir. Araştırmacılar hala bağışıklık sisteminin karmaşıklığı ve birbirine bağlılığı hakkında hala bilmedikleri çok şey var olduğunu kabul etmektedir. Şimdilik, yaşam tarzı ve gelişmiş bağışıklık fonksiyonu arasında bilimsel olarak kanıtlanmış doğrudan bağlantılar olmadığını ifade etmektedirler.

Ancak bu, yaşam tarzının bağışıklık sistemi üzerindeki etkilerinin ilgi çekici olmadığı ve araştırılmaması gerektiği anlamına gelmez. Araştırmacılar, hem hayvanlarda hem de insanlarda diyet, egzersiz, yaş, psikolojik stres ve diğer faktörlerin bağışıklık tepkisi üzerindeki etkilerini araştırıyorlar. Bu arada, genel sağlıklı yaşam stratejileri, bağışıklık sisteminize üst el vermeye başlamak için iyi bir yoldur.

Bağışıklık Sisteminizi Güçlendirmenin Sağlıklı Yolları

Bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi için ilk olarak sağlıklı bir yaşam tarzının benimsenmesi gerekmektedir. Genel sağlıklı yaşam kurallarına uyulması sağlıklı bir hayat ve güçlü bağışıklık sistemi için atılacak en iyi adımdır. Bağışıklık sisteminiz de dahil olmak üzere vücudunuzun her parçası, çevresel saldırılara karşı korunduğunda ve aşağıdaki gibi sağlıklı yaşam stratejileriyle desteklendiğinde daha iyi çalışır:

  • Sigara içilmemeli
  • Beslenmenizde meyve ve sebzelere çokça yer verilmeli
  • Düzenli egzersiz yapılmalı
  • Fazla kilolardan kaçınılmalı
  • Alkol tüketilmemeli tüketiliyorsa ölçülü olarak tüketilmeli
  • Düzenli ve yeterli şekilde uyunmalı
  • Ellerinizi sık sık yıkanmalı
  • Et ürünleri yeterli kadar pişirilerek tüketilmeli
  • Stresi en aza indirmeye çalışın.

Bağışıklık Sağlıklı Bir Şekilde Arttırılmalı

Eczanelerde ve çeşitli mağazalarda bağışıklığı arttırmaya yönelik pek çok ürün satılmaktadır. Bilimsel olarak bakıldığından bağışıklığın arttırılması çok mantıklı karşılanmamaktadır. Vücuttaki hücre sayısının (bağışıklık hücreleri veya diğerleri) arttırılması her zaman olumlu sonuçlara neden olmamaktadır. Örneğin sporcuların verim almak için yaptıkları kan dopingi kan hücre sayısını arttırır bu durum da felç riskinin artmasına neden olmaktadır.

Bağışıklık sistemi hücrelerinin arttırılmaya çalışılması karmaşık bir durumdur. Çünkü bağışıklık sisteminde çok farklı mikroplara birçok farklı şekilde yanıt veren çok sayıda hücre türü vardır. Hangi hücrelerin ne kadar çogaltılması gerektiği karmaşık bir durumdur.

Bilim adamları henüz bu konuda kesin bilgilere sahip değiller. Kesin olarak bilinen şey; vücudun sürekli olarak bağışıklık hücreleri ürettiğidir. Vücutta kullanılandan daha fazla lenfosit (savunma sisteminde görevli hücre) üretilmektedir.Ekstra hücreler, bazıları herhangi bir eylem görmeden önce, bazıları savaş kazanıldıktan sonra, apoptoz adı verilen doğal bir hücre ölümü süreciyle yok olurlar. Bu nedenle hiç kimse bağışıklık sisteminin optimum düzeyde çalışması için kaç hücre veya en iyi hücre kombinasyonu bilemez.

Bağışıklık Sitemi ve Yaş

Yaşın ilerlemesi ile birlikte bağışıklık sistemi zayıflar ve enfeksiyon ve kanser oluşma riski artar. Gelişmiş ülkelerde yaşam koşullarının iyileşmesi yaşlılıktaki yaşam koşullarının artması konusunda da beklentinin artmasına neden olmuştur.

Bazı insanlar sağlıklı yaşlanırken, birçok çalışmanın sonucu, genç insanlarla karşılaştırıldığında, yaşlıların bulaşıcı hastalıklara yakalanma riskinin ve daha da önemlisi, onlardan ölme olasılığının daha yüksek olduğunu tespit etmiştir. Solunum yolu enfeksiyonları, grip, COVID-19 virüsü ve özellikle pnömoni dünya çapında 65 yaş üstü kişilerde önde gelen ölüm nedenidir.

Kimse bunun neden olduğunu bilmiyor, ancak bazı bilim adamları bu artmış riskin T hücrelerinde, muhtemelen yaşla atrofi timustan ve enfeksiyonla savaşmak için daha az T hücresi üretmekten kaynaklandığını gözlemliyorlar. Timus fonksiyonundaki bu azalmanın T hücrelerindeki düşüşü açıklayıp açıklamadığı veya diğer değişikliklerin rol oynayıp oynamadığı tam olarak anlaşılamamıştır. Diğerleri, kemik iliğinin bağışıklık sisteminin hücrelerine yol açan kök hücreleri üretmede daha az verimli olup olmadığıyla ilgilenmektedir.

Enfeksiyonlara karşı bağışıklık sistemin etkisi, yaşlıların aşılara verdiği tepki ile gösterilmiştir. Örneğin, influenza aşıları üzerinde yapılan çalışmalar, 65 yaşın üzerindeki kişiler için, aşının sağlıklı çocuklara (2 yaş üstü) kıyasla daha az etkili olduğunu göstermiştir. Buna rağmen etkinlikteki azalmaya rağmen, grip ve zatürre aşıları, aşılama yapılmamasına kıyasla yaşlı insanlarda hastalık ve ölüm oranlarını önemli ölçüde azaltmıştır.

Uzmanlar tarafından yaşlılarda beslenme ve bağışıklık sistemi arasında bir ilişki olduğu düşünülmektedir. Yetersiz beslenme gelişmiş ülkelerde bile sıklıkla görülmektedir. Bazı temel vitamin ve eser minerallerde eksik olduğu mikrobesin yetersiz beslenmesi yaşlılarda daha sık görülmektedir. Yaşlılar genel olarak daha miktar ve çeşit olarak daha az yeme eğilimindedir. Ancak buna rağmen yaşlıların vitamin kullanıp kullanmayacağı mutlaka doktora danışılmalıdır.

Beslenme ve Bağışıklık Sistemi

Sağlıklı bağışıklık sistemi savaşçılarının iyi, düzenli beslenmeye ihtiyacı vardır. Bilim adamları, yoksulluk içinde yaşayan ve yetersiz beslenen insanların bulaşıcı hastalıklara karşı daha savunmasız olduklarını uzun zamandır biliyorlar. Bununla birlikte, artan hastalık oranının yetersiz beslenmenin bağışıklık sistemi üzerindeki etkisinden kaynaklanıp kaynaklanmadığı kesin değildir. Beslenmenin insanların bağışıklık sistemi üzerindeki etkileri konusunda nispeten az çalışma vardır.

Hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalarda çinko, selenyum, demir, bakır, folik asit ve A, B6, C ve E vitaminlerinin eksikliklerinin bağışıklık sistemini etkilediğine dair sonuçlar elde edilmiştir. Hayvanlar üzerindeki etkisi az ve sınırlıdır. Ancak insanlar açısından düşünüldüğünde kesin sonuçlar elde edilen çalışmalar bulunmamaktadır.

Peki bu durumda ne yapabilirsiniz? Beslenme alışkanlığınızın size tüm mikro besinleri sağlamadığını düşünüyorsanız ve sebze meyvelerden bazılarını tüketmek konusunda isteksiz iseniz günlük olarak günlük bir multivitamin ve mineral takviyesi almanız önerilebilir. Multivitaminler bağışıklık sistemi üzerindeki olası herhangi bir etkinin ötesinde başka sağlık yararları da getirebilir. Ancak tek bir vitaminden yüksek dozlar alınması yerine multivitaminlerin kullanılması daha yararlıdır.

Bitkisel Takviyeler ile Bağışıklık Güçlendirilebilir Mi?

Bir eczaneye ya da bitkisel ürünler satan bir mağazaya girdiğinizde raflarda bağışık güçlendirici olduğunu iddia eden birçok ürün görebilirsiniz. Bazı vitaminlerin bağışıklık fonksiyonunun bazı bileşenlerini değiştirdiği tespit edilmiş olsa da, şimdiye kadar aslında bağışıklığı enfeksiyona ve hastalığa karşı daha iyi korunduğunuz noktaya desteklediğine dair bir kanıt yoktur.Bir bitkinin — veya herhangi bir maddenin bağışıklığı arttırıp arttırmayacağı oldukça karmaşık bir konudur.

Örneğin, bilim adamları, kandaki antikor seviyelerini yükseltiyor gibi görünen bir bitkinin aslında genel bağışıklık için faydalı bir şey yapıp yapmadığını bilmiyorlar.

Stres ve Bağışıklık Sistemi

Zihin ve beden arasındaki bağlantı modern tıp tarafından kabul edilmektedir. Mide rahatsızlıkları , kurdeşen ve hatta kalp hastalıkları da dahil olmak üzere çok çeşitli hastalıkların stresin ile bağlantılı olduğu bilimsel olarak kanıtlanmıştır. İncelenmesi ve değerlendirmesi zor bir faktör olsa da bilim adamları stresin bağışıklık sistemi üzerindeki etkisini incelemektedir.

Stres tanımlanması zor bir faktördür. Bir kişi için stresli bir durum gibi görünen şey başka biri için stresli olmayabilir. Ayrıca insanlar stresli olarak gördükleri durumlara maruz kaldıklarında, stres seviyelerini ölçmek zordur. Bilim insanları ancak stresin kalp atışı gibi yansıtılabilen etkilerini ölçe bilmektedir.

Bilim adamları stresin bağışıklık üzerindeki etkisini araştırırken kısa süreli strese neden olan durumları değil kronik strese neden olan durumları yani sabit ve sık sık strese neden olan durumları temel almaktadır. Bu sayede bilim adamları devam eden stresin bağışıklığa etkisini tespit etmeyi amaçlamaktadır.

Bu tür araştırmalarda çok fazla ve göreceli değişkenin bulunması stresin etkisinin ölçülmesini zorlaştırmaktadır. Buna rağmen bilim insanları stres ve bağışıklık üzerinde çalışmaya devam etmektedir.

Üşümek Bağışıklık Sistemini Zayıflatır Mı?

Hemen hemen her annenin mutlaka söylediği “ceket giy üşüteceksin” gibi sözler haklı mıdır? Muhtemelen hayır, ılımlı soğuk sıcaklıklara maruz kalmak enfeksiyona yatkınlığınızı arttırmaz. Kışın “soğuk algınlığı ve grip mevsimi” olmasının iki nedeni vardır. Kışın, insanlar kapalı alanlarda, mikroplarını geçirebilen diğer insanlarla daha yakın temasta daha fazla zaman geçirirler. Ayrıca grip virüsü, soğuk havada ve az nemli havada daha uzun süre kalabilirler.

Ancak araştırmacılar bu sorunun cevabını farklı toplumları temel alarak araştırmaya devam etmektedir. arelerle yapılan bazı deneyler, soğuk maruziyetinin enfeksiyonla başa çıkma yeteneğini azaltabileceğini düşündürmektedir. Peki ya insanlar için soğuğa maruz kalmak enfeksiyonla başa çıkma yeteneğini etkiler mi?

Konuyla ilgili yüzlerce tıbbi çalışmayı gözden geçiren ve kendi araştırmalarından bazılarını yürüten bir grup Kanadalı araştırmacı, ılımlı soğuk maruziyetinin bağışıklık azalması veya zayıflaması açısından olumsuz bir etkisi olmadığı sonucuna varmıştır.

Dışarıda hava soğukken önlem alınmalı mı sorusuna ise rahatsızsanız veya donma ve hipotermi gibi riskler olduğunu düşünüyorsanız evet önlem almalısınız ancak bağışıklık konusunda endişe etmemelisiniz cevabını vermişlerdir.

Egzersiz Bağışıklık İçin İyi Midir Kötü Müdür?

Düzenli egzersiz sağlıklı yaşamın temel taşlarından biridir. Kardiyo vasküler sağlığı iyileştirir, kan basıncını düşürür, vücut ağırlığını kontrol etmeye yardımcı olur ve çeşitli hastalıklara karşı korur. Ancak bağışıklık sisteminizi doğal olarak arttırmanıza ve sağlıklı tutmanıza yardımcı olur mu?

Sağlıklı bir diyet gibi egzersiz de genel sağlığa ve dolayısıyla sağlıklı bir bağışıklık sistemine katkıda bulunabilir. Bağışıklık sisteminin hücreleri ve maddelerinin vücutta serbestçe hareket etmesini ve işlerini verimli bir şekilde yapmasını sağlayan iyi dolaşımı teşvik ederek daha da doğrudan katkıda bulunabilir.

Sağlığınızla alakalı daha fazla makaleye ulaşmak için www.sagliktakvimi.net sitesini ziyaret edebilirsiniz.

Kaynak: https://www.health.harvard.edu/staying-healthy/how-to-boost-your-immune-system

Çeviren: SEVDE KAPU

Originally published at https://www.tedavihaberleri.com.

--

--